Mówiąc „traumatyczne wydarzenia”, najczęściej mamy na myśli klęski żywiołowe czy wojną. Osoby, które w nich uczestniczyły z pewnością cierpią na PTSD. Jednak nie każdy z nas jest świadomy tego, że problem ten może dotknąć praktycznie każdego. Zatem, czym jest PTSD, jak się objawia oraz jak przeprowadza się leczenie?
Czym dokładnie jest PTSD?
PTSD to skrót od angielskiego wyrażenia posttraumatic stress disorder, który tłumaczymy na zespół stresu pourazowego. Jest to szereg specyficznych objawów dotykających bezpośrednio pacjenta lub bliskie mu osoby. Zalicza się je do zaburzeń nerwicowych, określanych mianem lekowych. Odkryto, że osoby zmagające się z PTSD mają zwiększoną aktywność układu limbicznego, a także przekaźnictwo noradrenergiczne i dopaminergiczne. Natomiast zmniejszył się obszar hipokampu oraz jego aktywność. Zaburzenie to rozwija się na skutek przeżycia przerażającego zdarzenia, które mogło zagrażać życiu. Do nich zalicza się m.in. wypadek samochodowy, katastrofa lotnicza czy napaść lub przemoc fizyczna. Często stwierdza się je u osób porwanych lub będących obserwatorami traumatycznego wydarzenia (np. ataku terrorystycznego, pobicia czy śmierci). Tak naprawdę może on wystąpić u każdego — niezależnie od płci czy wieku. Jednak istnieją pewne czynniki predysponujące do wystąpienia PTSD, a zalicza się do nich:
- płeć żeńską, młody wiek, podatność genetyczną, niższe wykształcenie,
- zaburzenia zachowania w okresie dorastania i młodości oraz osobowość anankastyczna lub asteniczną,
- epizody depresji występujące w przeszłości lub choroby psychiczne w rodzinie.
Jak objawia się PTSD?
Każdy problem objawia się w inny sposób. https://lifestylebalance.pl proponuje różne porady odnośnie relacji i związków. Jednak czasem szukamy pomocy nie tylko dla siebie, ale także dla osoby z naszego otoczenia. W przypadku PTSD objawy są widoczne na pierwszy rzut oka i wiążą się z ogólnym samopoczuciem oraz zachowaniem. Taką osobę można rozpoznać m.in. po tym, że:
izoluje się od otoczenia, nie spotyka się z rodziną, znajomymi lub w ogólnie niewygody na dwór — nawet po zakupy,- ma nadmierne oraz nieadekwatne reakcje na bodźce, np. głośny dźwięk, światło lub zapach, a także dotyk drugiej osoby,
- unika wszelkich sytuacji, które mogą mieć nawet minimalne powiązanie z sytuacją, która przyczyniła się do traumy,
- nie jest w stanie odczuwać przyjemności, np. z jedzenia czy swoich zainteresowań,
- cierpi na zaburzenia snu, brak apetytu, kołatanie serca i myśli samobójcze.
Pamiętajmy jednak, że każda osoba może mieć również objawy bardziej charakterystyczne, które wiążą się bezpośrednio z trudnym wydarzeniem. Są one jednak uzależnione od rodzaju traumy oraz wynikają z indywidualnego przeżywania jej przez daną osobę.
Na czym polega leczenie PTSD?
PTSD leczy się dwiema podstawowymi metodami. Pierwszą z nich jest psychoterapia połączona z psychoedukacją. W ten sposób osoba zmagająca się z tym zaburzeniem może w sposób słowny przepracować swoją traumę, zrozumieć swoją rolę w niej oraz uzyskać obiektywne spojrzenie na całe to wydarzenie. Jest to efektywna metoda, która pozwala na poprawę stanu zdrowia psychicznego, a często nawet psychicznego. Dzięki niej wiele osób wraca do swojego otoczenia i jest w stanie normalnie funkcjonować. Niestety, nie można wszystkich problemów wrzucać do jednego wora. Są sytuacje, które tak mocno wpływają na psychikę człowieka, że nie jesteśmy w stanie ich prawidłowo przepracować. Brak pożądanych rezultatów umożliwia wdrożenie farmakoterapii. Jest ona możliwa poprzez stosowanie leków przeciwdepresyjnych, z grupy SSRI. Selektywne inhibitory zwrotnego wychwytu serotoniny pomagają zarówno z depresją, jak i lękiem.
Zaburzenia snu a PTSD
PTSD dość mocno oddziałuje na nasz umysł. Z uwagi na to w nocy, kiedy chcemy się porządnie wyspać, dopadają nas koszmary, które w kółko odtwarzają wszystkie makabryczne wydarzenia. Oprócz tego dochodzi niemożność lub niechęć zaśnięcia. To wszystko sprowadza się do zaburzeń snu, w tym bezsenności i nieefektywnego wysypiania się. Jest to niekorzystne dla zdrowia fizycznego i psychicznego, gdyż uniemożliwia właściwą regenerację. Postarajmy się zatem stworzyć w sypialni przyjazne warunki do wypoczywania — zapalmy delikatne światło, aby nie być w ciemnościach i skomponujemy wygodne łóżko, które będzie składać się z materaca piankowego https://abcsnu.pl/11-materace-piankowe lub sprężynowego https://hilding.pl/kategoria/materace-sprezynowe/.
Jak rozmawiać z osobą, która ma PTSD?
Czasem problem PTSD nie toczy nas, a osób nam najbliższych. W takiej sytuacji warto wiedzieć, jak pokierować rozmowę, aby zapewnić drugiej osobie maksymalny komfort. Postawmy zatem na całkowite wsparcie, a także czujność — w końcu jedno słowo może przywołać traumatyczne wspomnienia. Oto kilka wskazówek, które mogą być pomocne:
- nie nadużywajmy lub nawet unikajmy słowa „trauma” lub unikajmy nawiązań do sytuacji danej osoby,
- nie bagatelizujmy zdarzenia, które przeżyła dana osoba, np. poprzez argument, że „niejedną osobę w życiu to spotkało” lub „takie jest życie”,
- unikajmy stwierdzenia, że „wszystko będzie dobrze”, bo to naprawdę nic tej osobie nie pomoże, a jedynie może przyczynić się do rozdrażnienia,
- powstrzymajmy się od osądów typu „trzeba było po kogoś zadzwonić”, „można było głośniej krzyczeć”, gdyż osobom z PTSD często towarzyszy poczucie winy, które tylko możemy pogorszyć,
- nie zmuszajmy osoby z PTSD do mówienia o swoim przeżyciu — kiedy będzie gotowa, to sama nam o tym opowie, a naciskanie nie da nic pozytywnego,
Pamiętajmy również, że często wystarczy sama obecność, życzliwość, bliskość czy gotowość do zasądzającego wysłuchania. Zaproponujmy zatem wsparcie, np. w postaci wspólnie spędzonego czasu na aktywności fizycznej, a także subtelnie zaproponujmy psychoterapię lub poszukiwania profesjonalnej pomocy.
Nigdy nie wiemy, co spotka nas w życiu — możemy sami paść ofiarą traumatycznych przeżyć lub znaleźć się w znajomych takiej osoby. Niezależnie od tego, warto mieć podstawowe pojęcie o tym zjawisku.
