Zdrowy styl życia w dużym stopniu obniża ryzyko wystąpienia chorób cywilizacyjnych, a tym samym — zmniejsza ryzyko wczesnego zgonu. Choć istnieją schorzenia, którym nie sposób zapobiec, dzięki regularnej aktywności fizycznej można uniknąć m.in. cukrzycy, nadciśnienia czy chorobliwej otyłości. Jakie korzyści wynikają z systematycznego uprawiania sportu?
Zdrowy styl życia — z czego się składa?
Zdrowy styl życia ma kluczowy wpływ na zdrowie. Warto przykładać do niego wagę, ponieważ jest on jedną z nielicznych determinant stanu organizmu, na które mamy wpływ. Genetyka, środowisko i opieka zdrowotna to zmienne, które również wpływają na zdrowie, ale są położone poza naszym zasięgiem. Pierwszym z zachowań, które powinny być elementem zdrowego trybu życia, jest właśnie regularna aktywność fizyczna. Wspomaga funkcjonowanie narządów, zwiększa zdolność do regeneracji — a wraz z dobrze dobranym łóżkiem i materacem stanowi remedium na ból pleców i problemy z bezsennością. Aby prowadzić zdrowe życie, należy też stosować się do zasad dotyczących odżywiania. Posiłki powinny być spożywane regularnie, a wykorzystywane do ich przyrządzenia składniki jak najmniej przetworzone. Korzystnie na zdrowie wpłynie też dbanie o ciało, zredukowanie poziomu stresu, rezygnacja z używek i regularne wykonywanie badań profilaktycznych.
Aktywność fizyczna wydłuża życie
Aktywność fizyczna, która bezwzględnie powinna być elementem życia każdej osoby, to ruch wykonywany podczas realizowania obowiązków domowych oraz codzienne spacery o niskiej intensywności. Ćwiczenia aerobowe z kolei nie mogą zajmować mniej niż 150 minut tygodniowo, a jednorazowy okres ich wykonywania to minimum 10 minut. Choć aktywność fizyczna jest przez wiele osób kojarzona z trenowaniem jednej, wybranej dyscypliny sportowej — i to najlepiej codziennie — zdecydowanie nie jest to prawdą. Ruch może być stałym elementem codziennej rutyny osób, które nie przepadają za sportem i nie są w stanie wybrać satysfakcjonującej dyscypliny dla siebie. Potrzeby ciała w tym zakresie mogą zostać spełnione przez spacery z psem, wyjścia po zakupy do nieco oddalonego sklepu, zmiana windy na schody, piesze pokonywanie trasy do pracy, tańczenie do ulubionych piosenek lub rodzinne wycieczki rowerowe.
Czy ruch wpływa na nastrój?
Dłuższa aktywność fizyczna ma udowodniony naukowo wpływ na nastrój. Ruch stymuluje wydzielanie neuroprzekaźników takich jak serotonina, noradrenalina, GABA i acetylocholina. Wpływają one m.in. na poziom nastroju, zmniejszenie napięcia, obniżenie poziomu lęku i stresu, a także zwiększenie zdolności poznawczych. Sporty uprawiane na dworze, a także spacery w ciepłe dni, są okazją do nasłonecznienia ciała i zapewnienia mu witaminy D3. Najlepsze efekty mogą zostać osiągnięte podczas wysiłku na świeżym powietrzu. W dusznym i ciemnym pomieszczeniu rezultat może być wręcz odwrotny — ze względu na to, że organizm przestawi się na tryb przetrwania.
Funkcjonowanie ciała, a wysiłek fizyczny
Narządy i wszelkie układy w ciele są poddawane podczas wysiłku fizycznego próbom wytrzymałościowym. Jednocześnie jednak ulegają wtedy rozwojowi i przystosowują się do zmiennych warunków. Jak regularny ruch wpływa na poszczególne układy w organizmie?
- Układ nerwowy — ruch poprawia wydolność funkcjonowania układu nerwowego, a jego największe znaczenie dotyczy prawdopodobieństwa wystąpienia udaru oraz ewentualnych skutków, jakie wywoła on w obrębie półkul mózgowych.
- Układ oddechowy — podczas aktywności fizycznej zwiększa się poziom wentylacji płuc, a wymiana gazowa ulega znacznemu zwiększeniu. Każda długotrwała aktywność zwiększa funkcjonalność płuc i poprawia ich wytrzymałość na obciążenia.
- Układ krwionośny — częstość skurczów serca podczas wysiłku wzrasta nawet pięciokrotnie. Tym samym, zwiększeniu ulega pojemność wyrzutowa serca, a ciśnienie krwi wzrasta. Naczynia krwionośne skóry, a także tętnice wieńcowe się rozszerzają, wymiana gazowa jest zwiększona, a produkty przemiany materii zostają usunięte. Regularny ruch zmniejsza ryzyko wystąpienia zawału mięśnia sercowego.
- Mięśnie — podczas wysiłku wzrasta ilość białek we włóknach, które powoduje ich przerost (dlatego w diecie sportowców istotną rolę odgrywają produkty wysokobiałkowe). To z kolei zwiększa siłę skurczu i przynosi owoce w postaci rozrostu przekroju poprzecznego mięśnia. Mięśnie się mechaniczne skracają i wydłużają, zużywają dużą ilość glukozy.
- Układ kostny — wysiłek fizyczny wpływa również na funkcjonowanie układu kostnego. Przede wszystkim, zwiększa wytrzymałość kości i zmniejsza ich podatność na uszkodzenia. Podjęcie ruchu zalecane jest pod tym kątem w szczególności dzieciom w okresie wzrostu oraz osobom starszym, które są narażone na osteoporozę i problemy z prawidłowym funkcjonowaniem stawów.
Jak zmotywować się do regularnej aktywności fizycznej?
Zmotywowanie się do systematycznego ruchu może być dla wielu osób niemałym wyzwaniem. Ważna jest tu zarówno motywacja wewnętrzna, jak i zewnętrzna. Warto uświadomić sobie, w jak dużym stopniu aktywność determinuje prawidłowe funkcjonowanie praktycznie wszystkich składowych ludzkiego organizmu. Sport może być krokiem milowym w drodze dążącej do uzyskania długiego i zdrowego życia. Pomocna będzie też zachęta płynąca ze strony środowiska zewnętrznego. Można poprosić bliskie osoby o wspólne wyjścia na spacer lub wycieczki rowerowe. Z pewnością zorganizowane zajęcia na siłowni, basenie, czy w klubie fitness będą dla niektórych osób motywacją dzięki możliwości spotkania się tam z nowo poznanymi ludźmi. Aby możliwe było długotrwałe utrzymanie stałej chęci do podejmowania ćwiczeń, nie można bagatelizować konieczności zdrowego odżywiania. Dobrze zbilansowana dieta to gwarancja dużej ilości energii w ciągu dnia, dobrego samopoczucia, a także pozytywnego nastroju wpływającego na poziom motywacji.
Ruch to sposób na uzyskanie zdrowego ciała i zredukowanie prawdopodobieństwa wystąpienia chorób cywilizacyjnych mogących doprowadzić do przedwczesnego zgonu. Warto do swojej codzienności wprowadzić aktywność fizyczną i wyrobić w sobie nawyk regularnego uprawiania sportu.
